ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Το σεργιάνι μας στα ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ, μπορούμε να σε διαβεβαιώσομε διαβαστή μου πως είναι ένα υπέροχο, αποκαλυπτικό και ευχάριστα αιφνιδιαστικό ταξίδι στον χρόνο… Συναντηθήκαμε με την Mουσική Διαδρομή του νησιού μας, όπως αυτή ξεκινά απ’ τον αρχαίο ηλιόβριθο Λευκάτα, με την Λύρα του Απόλλωνα και την Βάρβιτο της Σαπφώς, και πέρασε φιορισμένη και αυγατεμένη, μέσα απ’ τους αιώνες, στις μέρες μας, στον βροντόλαλο Λευκαδίτικο Μπάλλο! Σε τούτο το πόνημά μας θα παρουσιάσομε αυτή την Μουσική Πορεία, αρχικά μέσα από γραπτές ιστορικές αναφορές, έπειτα όπως προσωπικά την έχομε ζήσει βιωματικά, αλλά και μας την παρουσίασαν επίσης βιωματικά πολλοί φίλοι, μα και όπως την <<αλιεύσαμε>> μέσα από σημερινά γραπτά και άρθρα, στον τοπικό τύπο, γραπτό και ηλεκτρονικό, εκλεκτών Λευκαδίων συγγραφέων! Ανακαλύψαμε πρόσωπα και πράγματα που δεν φανταζόμαστε ότι υπάρχουν σε τέτοιο εύρος και τέτοιο πλούτο… Σίγουρα υπάρχουν ακόμη πολλά που κρύβονται μέσα στις πτυχώσεις του μυαλού, κυρίως, των ξωμάχων ηλικιωμένων των χωριών μας, σαν απόσταγμα και προίκα μιας μακραίωνης διαδρομής, που παραδίνεται από γενιά σε γενιά, γιατί αυτός ο κόσμος είναι δεξαμενή ακένωτη, για κάθε έκφανση της ζωής του, πράγματα που απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια να εκμαιευθούν και να γίνουν κτήμα του σημερινού Λευκαδίτη, ιδίως στον μουσικό τομέα! Να δει ο σημερινός Αγιομαυρίτης πως, σε τούτα τα τυραγνισμένα χώματα, πέρασε ένα σμάρι απλών, μα δημιουργικών ανθρώπων, που μέσα στην σκληρή τους βιοπάλη, τότε δεν το αντιλαμβάνονταν άμεσα, δημιούργησαν αυτό που εμείς σήμερα αποκαλούμε ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΟ ΛΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ!
Οι τριακόσιες εξήντα σελίδες του πονήματός μας, διανθισμένες με εκπληκτικές Λευκαδίτικες φωτογραφίες, θέλομε να πιστεύομε, πως ταξιδεύουν τον αναγνώστη στο μουσικό περβόλι του νησιού, που σίγουρα ευωδιάζει, αρκεί να μπορεί κανείς να οσφρησθεί αυτή του την θεσπέσια μοσκοβολιά. Εννοούμε πως υπάρχουν στις σελίδες πραγματικά μουσικά διαμάντια, ο υπεροπτικός χαρακτηρισμός δεν αφορά την δική μας προσπάθεια, αλλά έχει σχέση με την ποιότητα αυτών των διαμαντιών, τα οποία πρέπει, κάποια στιγμή να περάσουν στην καθημερινότητα του Λευκαδίτη… Πρέπει εμείς, στις μέρες μας να συνεχίσομε το αέναο γίγνεσθαι της Λευκαδίτικης Παράδοσης, βάζοντας το δικό μας λιθαράκι και στίγμα, που δεν είναι άλλο απ’ την μελοποίηση αυτών των διαμαντιών – τραγουδιών, ώστε και πάλι να αναβιώνουν στα Λαϊκά μας πανηγύρια, μέσα στο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον και όχι μόνο στο σκηνοθετημένο φολκλόρ…
Παρουσιάζομε, παρακάτω, αριθμητικά στοιχεία τα οποία αποτελούν το απόσταγμα της δουλειάς μας. Σαράντα Πανηγύρια στα χωριά μας φέρνομε στην επιφάνεια! Και το κορυφαίο μας, θαρούμε, επίτευγμα, είναι ο εντοπισμός ενενήντα επτά λαϊκών οργανοπαιχτών στο νησί μας! Όσους ενθυμούνται όσοι γεννήθηκαν πριν το 1950, που κατά κανόνα προσεγγίσαμε για πληροφορίες, γιατί σίγουρα υπάρχουν δεκάδες άλλοι οργανοπαίχτες σε αυτή τη μακραίωνη Λευκαδίτικη Μουσική Αλυσίδα! Αναλυτκά. Τριανταεπτά κλαριτζήδες! Είκοσι λαουτιέρηδες! Εικοσιδύο βιολιτζήδες! Δώδεκα ζουρνατζήδες! Έξι σαντουριτζήδες! Σαφέστα όλοι αυτοί δεν ήταν τα πρώτα ονόματα στις διαχρονικές <<Ζυγιές>> στο νησί, ή δεν έκαναν όλοι την μεγάλη καριέρα αίφνης του Μήτσου Γεωργάκη (Καπώνης), του Νίκου Βρυώνη, του Θανάση Βλάχου (Καρανάσος), του Μήτσου Τσιρούφλη, του Χρήστου Βρεττού (Βερεστόντας), του Γεράσιμου Κούρτη (Μίλαρης), του Γιώργου Βερύκιου, του Γιάννη Καββαδά (Αρίκας), του Λευτέρη Κακλαμάνη (Μπουμπούλιας), του Σπύρου Κοψιδά (Φόγιος), του Βαγγέλη Θερμού (Καμπίλαυκος), του Κώστα Κατσούπη (Ταμπατούρλας), του Νίκου Ζώγγου (Μάης), του Στάθη Σούνδια (Μέτορας), του Γιώργου Μανωλίτση (Κουβαλιάς), του Νώντα Σταματέλου (Σκαρτσώρας), μερικοί απ’ τους πιο ονομαστούς Λευκαδίτες Λαϊκούς Οργανοπαίχτες, όμως, το γεγονός ότι ασχολήθηκαν και όλοι οι υπόλοιποι με τα μουσικά όργανα, σημαίνει πως άφησαν σημαντικό μουσικό έργο στο νησί και βαριά τα πατήματά τους στη μουσική μας διαδρομή και στην ψυχαγωγία των Λευκαδίων ξωμάχων! Στο εδάφιο που παρουσιάζομε αναλυτικά το κάθε ένα απ’ τα έξι μουσικά όργανα, Ζουρνάς, Κλαρίνο, Νταούλι, Λαούτο, Βιολί, σαντούρι, που σε διάφορα στάδια της μακραίωνης διαδρομής <<μπήκαν>> στις Λευκαδίτκες ΖΥΓΙΕΣ, αναφέρομε λεπτομερώς όλους τους οργανοπαίχτες του νησιού, μικρούς και μεγάλους στην καριέρα…
Σε ότι αφορά τα τραγούδια που εντοπίσαμε, αυτά θα τα χωρίσομε σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Πρώτον, στα <<εισαχθέντα>> απ’ την υπόλοιπη Ελλάδα, που μπήκαν στο σταυροδρομιακό νησί μας, αφ’ ενός απ’ τους διάφορους κατοίκους, που το εποίκισαν απ’ τα βάθη των αιώνων, αφ’ ετέρου απ’ τις οικονομικοκοινωνικές σχέσεις έτσι όπως αυτές διαμορφώθηκαν επί δεκαετίες με τις απέναντι Ηπειρώτικες, Ρουμελιώτικες, Μωραϊτικες περιοχές και δεύτερον στα ΝΤΟΠΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΑ, κατά την δική μας αξιολόγηση, αλλά και από μια ευρύτερη αξιολογική ομάδα μουσικών και λαογράφων του νησιού, με τους οποίους συνεργαστήκαμε. Η έρευνά μας αφορά, όπως είναι ευνόητο, τα ντόπια και αυθεντικά Λευκαδίτικα τραγούδια, τα οποία φτάνουν, στην έρευνά μας πάνω από εβδομήντα και κατηγοριοποιούνται ως εξής: Του έρωτα και της αγάπης εικοσιπέντε τραγούδια, του γάμου δεκαοκτώ, σκωπτικά τραγούδια δεκαπέντε, και δεκατρία τραγούδια διαφόρων περιεχομένων, που συναντάμε σε κάποια χωριά, και τα οποία καταγράφομε στις οικείες ενότητες, όπως πχ, <<O χορός της Χρύσως στο Φτερνό>>, ή <<Tα Τσιλίμπρια στο Μεγανήσι>>, ή <<Tο τραγούδι της Μπουρανέλας στο Κατωχώρι>>, ή το τραγούδι <<Νάχα νερό απ’ τον Φρυά>> στους Σφακιώτες και άλλα πραγματικά <<διαμάντια>> τραγούδια, τα οποία θα ξαφνιάσουν ευχάριστα το Λευκαδίτικο κοινό, που ευελπιστούμε πως θα τα ζητήσει να μπουν <<στον τζόγο>>, μελοποιημένα σύγχρονα και να αποτελέσουν κομμάτι των σημερινών Λευκαδίτικων ζυγιών στα πανηγύρια των χωριών μας, σε μια αείζωη παραδοσιακή μουσική πορεία του νησιού μας!
Το τρίτο μεγάλο θέμα της έρευνάς μας, τα ΛΑΪΚΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ, όπως προαναφέραμε, αυτά αγγίζουν τον εκπληκτικό αριθμό των σαράντα πανηγυριών! Το κάθε πανηγύρι έχει τα δικά του γνωρίσματα και χαρακτηριστικά, που το κάνουν όχι μόνο αξιομνημόνευτο, αλλά και ενδιαφέρον για τον κάθε Λευκαδίτη, που δονείται απ’ τη γλυκειά νοσταλγία της διαδρομής στα χρόνια τα παλιά του νησιού μας! Στην προσπάθειά μας αυτή, της παρουσίασης των πανηγυριών στα χωριά μας, θα δει ο αναγνώστης ένα μπουκέτο εκπλήξεων σε χορούς, τραγούδια, ήθη και έθιμα, αλλά και μια συνοπτική ιστορική – οικονομική – κοινωνική αναφορά σε κάθε χωριό, αφού, αυτοί οι τρεις παράγοντες συνδιαμορφώνουν γραμμικά και την μουσική πορεία κάθε τόπου…
Η προσπάθειά μας αυτή δεν θα είχε την έκταση, την αυθεντικότητα, την γνησιότητα, την πρωτοτυπία, τον αιφνιδιασμό, την έκπληξη, τον θαυμασμό, αν δεν υπήρχε πρωτίστως ο παμμέγιστος Πανταζής Κοντομίχης, με το μνημειώδες έργο του ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ, για τον οποίο κάνομε μέγιστη αναλυτική παρουσίαση! Έπειτα η ύπαρξη μιας ομάδας ανθρώπων φίλτατων και πρόθυμων να μας συνδράμουν σε αυτή μας την προσπάθεια, είτε με την προφορική τους ενημέρωση με τα βιωματικά τους δεδομένα, αλλά και με τα εκπληκτικά τους άρθα σχετικά με τα μουσικά δρώμενα στο νησί. Στην σημαντική δεύτερη κατηγορία ανήκει ο λαογράφος και μουσικολόγος Σπύρος Σκλαβενίτης με το εκπληκτικό του έργο, για τα μουσικά μας πράγματα, μα κυρίως με τις συνεντεύξεις – μνημείο, που πήρε την δεκαετία του 1990 από ανθρώπους ειδικούς και πρωτεργάτες των Λευαδίτικων Μουσικών Υποθέσεων και τις οποίες συνεντεύξεις παραθέτει ο Νίκος Καββαδάς στην ιστοσελίδα ΗΛΙΒΑΤΟΝ! Άπειρες ευχαριστίες σε αμφότερους…
Οι Λευκαδίτες, που μας βοήθησαν με τα βιώματα και τις μαρτυρίες τους, πέραν απ’ την καταγεγραμμένη βιβλιογραφία μας των σαραντατεσσάρων πηγών, και τους οποίους ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ από μέσης καρδίας, είναι: O φίλτατος πρώην Δήμαρχος Λευκάδος Πάνος Σκληρός με την τεράστια προσφορά στην Πολιτιστική Λευκάδα, ο δραστήριος πρόεδρος των Ευγηριωτών Τρύφωνας Ζαχαρόπουλος, η γνωστή στο πανελλήνιο Λευκαδίτισσα τραγουδίστρια Δημοτικών τραγουδιών η Γιώτα Χαλκιά, σύζυγος του γνωστού στο πανελλήνιο κλαριτζή Μάκη Βασιλειάδη, o εκπαιδευτικός Γιώργος Καρανάσος, με την πλούσια μουσική παιδεία. Απ’ το Μεγανήσι η αγαπητή Έλλη Καββαδά και ο προσφιλής μου Διονύσης Κοντής γιός του μεγάλου Μεγανησιώτη βιολιτζή Νίκου Κοντή. Ο ταλαντούχος και δεξιοτέχνης σημερινός κλαριτζής του νησιού ο Κώστας Αρματάς! Απ’ την Χώρα ο αγαπητός Δημήτρης Πετρόπουλος και η σεβαστή μου μητέρα του η Θειά Νίκη, κόρη του περίφημου κλαριτζή Γεράσιμου Κούρτη ή Μίλαρη, απ’ την Χώρα ακόμη ο Άγγελος Σταγιάνος, δισέγγονος του πρώτου Λευκαδίτη κλαριτζή Μήτσου Γεωργάκη ή Καπώνη. Απ’ την Καρυά ο πολυτάλαντος Θανάσης Κατωπόδης, ο Πέτρος Κατωπόδης (Κόκορος) και ο Τάκης Μάλφας (Μπαλάσης). Απ’ τον Άγιο Πέτρο ο πολυπράγμων φίλος Κώστας Πατρίκιος, ο τέως Δήμαρχος Απολλωνίων Γιώργος Λογοθέτης και ο δραστήριος πρόεδρος των Αγιοπετριτών Αθήνας Αποστόλης Αντύπας. Απ’ τον Σύβρο ο φίλος Ανδρέας Δευτεραίος. Απ’ τους Τσουκαλάδες ο φίλτατος Γιάννης Ροντογιάννης. Απ’ τον Αλέξανδρο ο πρόεδρος των Αλεξανδριτών της Αθήνας Ευγένιος Μανωλίτσης και η εξαίρετη συγγραφέας και ποιήτρια Ιωάννα Κόκλα. Απ’ τον Πόρο ο Κρίτων Κονιδάρης. Απ’ τους Σφακιώτες ο Γιώργος Χαλικιάς (Τσάρος) και ο απόστρατος Σπύρος Λάζαρης (Δημητράκης). Απ’ την Κοντάραινα η φίλη Αμαλία Πολίτη. Απ’ το Φτερνό ο Τάσος Σκλαβενίτης. Απ’ τα Χορτάτα ο εξαίρετος φιλόλογος Έκτορας Χόρτης. Απ’ το Αθάνι ο φίλος Φίλιππος Σίδερης. Απ’ την Κατούνα ο αγαπητός μου Φίλιππος Γουρζής (Γωγάκιας) με την τεράστια βοήθεια που μου προσφέρει σε κάθε μου λαογραφική δουλειά. Τέλος απ’ την Εγκλουβή ο Μπάμπης Κοντογιώργης.
Φιλοδοξία μας, με τούτο το ταπεινό πόνημα, τα ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ, είναι να φέρομε την γνήσια, την αμόλευτη, την αυθεντική, μουσική μας παράδοση κοντά στον σημερνό Αγιομαυρίτη και να αναδείξομε την πολυσέλιδη μουσική ποικιλωδία του νησιού μας, σαν ένα πάντρεμα μοναδικό του αρχαιοελληνικού μύθου με το μοσχολίβανο του χριστιανικού συναξαριού, ένα εξαίσιο μίγμα σαν λαϊκό παραμύθι ξετυλιγμένο πάνω σε μια εωθινή κατανυκτική δέηση! Και όλα τούτα τα προικιά της μακροϊστορικής μουσικής διαδρομής της γης μας πάντα πάνω στον ολόφωτο διάδρομο της Λευκαδίτικης αείρροης πορείας προς την φιλοκαλία…
ΑΠΡΙΛΗΣ 2023
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ
ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ!
Ένα πρελούδιο, που σε βάζει διαβαστή μου σε μια εξαίσια Λευκαδίτικη Μουσική Πορεία! Μια εκπληκτική εισαγωγή στο πνεύμα και στο περιεχόμενο του παρόντος πονήματός μας είναι η αντιπροσωπευτική ανωτέρω φωτογραφία της δεκαετίας του 1960 στο χωριό Βαυκερή της Λευκάδος! Ένα απλό λαϊκό και ανεπιτήδευτο γλέντι, μια ανάσα στον ξωμάχικο μόχθο και ιδρώτα, αν κρίνομε απ’ το… ντεκόρ του πρόχειρου τραπεζιού με το χαμένο, μάλιστα, παράκλι του… Ίσως να πρόκειται για καλοκαιρινή βεγγέρα, όπως δροσερά δείχνουν τα ψάθινα καπέλα των οργανοπαιχτών, ίσως σε κάποια ονομαστική γιορτή, ίσως και σε γάμο, μια παρέα Λευκαδίων οργανοπαιχτών σε ώρες δημουργίας!!! Από αριστερά με το βιολί ο Γιώργος Βερύκιος ή Πενηντάρας απ’ τον Δρυμώνα, στο κλαρίνο ο κορυφαίος, όπως θα δούμε παρακάτω, Λευκαδίτης κλαριτζής ο Θανάσης Βλάχος απ’ τον Αλέξανδρο, ο ξακουστός Kαρανάσος στα χωριά του νησιού μας, αλλά γνωστός και στο Ξηρόμερο ακόμη, στην κιθάρα αλλά και στο τραγούδι ο Νίκος Βρεττός ή Βρυονέλος και αυτός απ’ το μουσικό χωριό του Αλέξανδρου και στο λαούτο ο περίφημος Χρήστος Βρεττός ή Βερεστόντας, επίσης απ’ το χωριό του Αλέξανδρου, την ναυαρχίδα, όπως θα αναπτύξομε στη συνέχεια, των Λαϊκών Γλεντιών στα χωριά της Λευκάδος, αφού, κυρίως προπολεμικά, στον Αλέξανδρο στήνονταν γλέντια κάθε Κυριακή μετά την Λειτουργία! Έσω έτοιμος, διαβαστή μου, για την περιήγησή μας στα ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ
To σύμβολο της Κοινοπολιτείας των Ιονίων Νήσων. (Έκδοση 1843, John Allan) Ο θυρεός της Βρετανίας περιστοιχίζεται από αντιπροσωπευτικούς θυρεούς των επτά νησιών. Ο θυρεός της Λευκάδος είναι η Λύρα του Απόλλωνα, που προφανώς έλκει την κατοχύρωσή του απ’ την αρχαιότητα, διαπερνά τους Βυζαντινούς χρόνους, την τουρκοκρατία και την ενετοκρατία, μέχρι το πέρας της αγγλοκρατίας (1864)! Ο σημερινός θυρεός της Λευκάδος, ο Πήγασος, προφανώς καθιερώθηκε επιγενέστερα στις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτή ακριβώς είναι η πανάρχαιη υψηλή εποπτεία σε ότι αφορά την ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ του νησιού μας, ο Απολλωνισμός, ο Διονυσιασμός απ’ τα βάθη της αρχαιότητας και στα χριστιανικά χρόνια ο Πολιουχισμός! Φανερώνει η Λύρα του Απόλλωνα την άρρηκτη σύνδεση του νησιού μας με τον Απολλωνισμό, απ’ τον οποίο πηγάζει η αρμονία της ψυχής και η εξ αυτής παραγόμενη μουσική, σαν ψυχοπνευματική κραδασμική έκφραση!
Δυο παλιοί Λευκαδίτες λαϊκοί οργανοπαίχτες στην κιθάρα και στο βιολί!
Σταύρος Κατωπόδης, ο περίφημος Μαστροσταύρος απ’ την Καρυά, σημείο αναφοράς στα μουσικά πράγματα της Λευκάδος!
Πανηγύρι της Ανάληψης στον Φρυά των Σφακιωτών στα 1972! Μπροστά στον χορό ο Ζώης Λάζαρης, (Καγιάφας), και τον κρατά ο Σοφοκλής Γεωργάκης (Παποράκης), πατέρας του συγγραφέα του παρόντος Θοδωρή Γεωργάκη.
Καρυά Λευκάδος, Δεκαετία 1960! Μουσική νεανική παρέα, μαθητές του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου <<ΑΠΟΛΛΩΝ ΚΑΡΥΑΣ>>!
H μουσική όμοια πράξη άλματος και δημιουργίας!
Τότε που παιδόπουλα σε γραπώναμε στα δυο μας χέρια ζωή αλέγρα!
Και σου τραγουδούσαμε το τραγούδι της ανάσας και της προκοπής!
Κάλλιωσες μαζί μας, ωσάν αγαπητή Μητέρα…
Μας συντρόφεψες σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της διαδρομής!
Θ. Γ
H MOYΣΙΚΗ ΣΑΝ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΑΣ ΜΥΘΟΥ!
H μουσική, απ’ τα βάθη των αιώνων, λειτουργεί για τον άνθρωπο, όχι μόνο σαν ακουστική ευφραντική διαδικασία, αλλά έχει πολλαπλές ευεργετικές ιδιότητες. Εμψυχώνει, δημιουργεί ελπίδα, αισιοδοξία, διάθεση για αγωνιστικότητα, για ποιοτική επικοινωνία με τον συνάνθρωπο, για αλληλεγγύη, μα και ενσυναίσθηση. Ο Πλάτωνας στην ΠΟΛΙΤΕΙΑ του θεωρεί ότι η μουσική επηρεάζει συναισθηματικά τον άνθρωπο και ασκεί επάνω του μια εξαίσια ηθικοπλαστική δύναμη, ικανή να διαμορφώσει σωστή προσωπικότητα. Είναι έτσι η μουσική η σιωπηρή γλώσσα του ανθρώπου, που μέσα του σιγοκαίει την πνοή της δημιουργίας, αλλά και το ταξίδι στην σφαίρα του μύθου, που τόσο ανάγκη τον έχει διαχρονικά ο άνθρωπος, σαν φευγιό απ’ την καθημερινή πίεση των βιοτικών αναγκών, να μπει σε μια ιδιόμορφη πνευματική πορεία, που σύμφωνα και με τον Αριστοτέλη, αυτή η κίνηση προς τα άνω, με όχημα την μουσική, δεν εμπεριέχει παρά το καθοριστικό όσο και ουσιαστικό χαρακτηριστικό των ηθικών ιδιοτήτων! Η μουσική, συνοπτικά, βάζει τον άνθρωπο στην χώρα του παράδοξου… Σχεδόν εξερχόμαστε απ’ την ανθρώπινη ζωή και περιδινούμαστε, με την μουσική και τον χορό, σε κράσπεδα θεϊκά, όπου ο άνθρωπος, πέραν απ’ την εμπειρική γήινη ύπαρξη, γνωρίζει συνεχώς τον εσώτερό του εαυτό και τον προσωπικό του μύθο! Αυτός ο προσωπικός μύθος συνιστά δομικό στοιχείο της ανθρώπινης ψυχής και η εκμύθευσή του είναι μια έξοδος, μια κάθοδος στον αισθητό κόσμο, είναι μια ανθρώπινη λειτουργική μετάβαση στον λόγο.
Και όλα τούτα τα ψυχοσωματικά ενατενίσματα αφορούν το κάθε είδος μουσικής, κάθε έκφανση αυτής της θεσπέσιας ανθρώπινης λειτουργίας, πόσο μάλλον τους απλούς ανθρώπους του μόχθου, που τόσο ανάγκη έχουν αυτό το φευγιό στη χώρα του μύθου και της τέρψης… Έτσι, με την μουσική σαν μια πνευματική ανάγκη όλων των ανθρώπων οδηγηθήκαμε, στο διάβα των αιώνων, σε αυτό που αποκαλούμε ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ενός τόπου. Αλλά, αυτή η μουσική παράδοση κάθε τόπου δεν είναι μόνο η απόρροια, το αποτέλεσμα μόνο μιας αυτόνομης εσώτερης ανθρώπινης ψυχοπνευματικής διεργασίας, αλλά έχει καθαρά σχέση με το περιβάλλον του τόπου, την ιστορία του, την πολιτιστική του κληρονομιά απ’ τα βάθη των αιώνων, την κοινωνική του σύνθεση, την οικονομική του υφή, τις όμορες επήριες, τις δραστηριότητες των ατόμων, που απαρτίζουν τον τόπο και τις καταβολές τους. Όλα τούτα συνθέτουν το κάδρο μέσα στο οποίο εγκιβωτίζεται, σαν ομογενοποιημένο απότοκο αυτό που είπαμε παραπάνω μουσική παράδοση του τόπου!
Η παράδοση, σαν ένα αέναο γίγνεσθαι, στηρίζεται και έχει αγωγό δημιουργίας και διάδοσης τον άνθρωπο – δημιουργική μονάδα, που πάντοτε πρέπει να εκκινείται απ’ το βιβλικό <<ουχ επ’ άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος>>, ώστε να προχωρεί και σε πνευματικά αυγατίσματα, τα οποία, τελκά, οδηγούν σε αυτό που πρώτοι οι Έλληνες αποκάλεσαν ψυχαγωγία. Η παράδοση, ως εκ τούτου, και εν προκειμένω η μουσική, είναι μια δυναμική υπόθεση στην διαδρομή του χρόνου, μια ροή, ένας δυναμισμός πνευματικός, που έχει κύρια κινητήρια δύναμη πρωτίστως την ατομική μνήμη, η οποία συνδέει το παρελθόν με το παρόν με μια σχέση φορτισμένη όλη με τα στοιχεία της γνώσης, της εμπειρίας, του αισθησιασμού, της ψυχαγωγίας, της τέρψης, σε τελική ανάλυση, όλα τούτα να απαρτίζουν το βίωμα σαν ανθρώπινη λειτουργική πνευματική ανάγκη.
Αυτό το μουσικό βίωμα που μας αφορά, έχει καθορίσει και την μουσική παράδοση στο νησί μας και προόδευσε τα μουσικά μας πράγματα και τα πήγε ένα βήμα παραπέρα, με την εξελικτική πορεία που χαρακτηρίζει την δυναμική της μουσικής, αλλά και με το σπουδαίο εργαλείο της παραλλαγής, που επίσης επιδέχεται η μουσική και ο χορός σε κάθε της έκφανση. Μέσα σε αυτό το εισαγωγικό πλαίσιο των παραγόντων που συνδιαμορφώνουν την μουσική σαν καθοριστικό ανθρώπινο ψυχοκινητικό παράγοντα, αν κινηθούμε και στα μουσικά πράγματα στο νησί της Λευκάδος, θα μπορέσομε να δώσομε ολοκληρωμένα και πολυδιάστατα τα ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ, προσφιλές θέμα του παρόντος πονήματος.
Μουσική και Χορός! Η γλώσσα της ψυχής! Η εκμύθευση του προσωπικού μας μύθου! Πανηγύρι στην Βαυκερή! (Αρχείο Μιχάλης Θερμός).
Πανηγύρι στην Κοντάραινα! Πανώρια Λευκαδίτισσα που σέρνει τον χορό! (Αρχείο Πάνου Σκληρού).
