Ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα. Το μήλο της Έριδας. Το μήλο του πειρασμού. Ιστορίες πολλές και αντιφατικές. Ας ταξιδέψουμε όμως κρατώντας ένα μήλο!
Η μηλιά στην ελληνική μυθολογία
Ο Μήλος έδωσε το όνομά του στη μηλιά. Ήταν φίλος με τον Άδωνη, γιο του βασιλιά της Κύπρου Κινύρα. Μήλος και Άδωνης δέθηκαν τόσο στενά, ώστε όταν πέθανε ο Άδωνης, ο Μήλος κρεμάστηκε από ένα δένδρο, που αργότερα ονομάστηκε μηλιά.
Τα μήλα των Εσπερίδων
Όταν ο Ηρακλής εκτελούσε το γνωστό άθλο, πέρασε από τον Καύκασο και απελευθέρωσε τον Προμηθέα από τον αετό που τον βασάνιζε. Ο Προμηθέας σε αντάλλαγμα του υπέδειξε πώς να πάρει τα μήλα των Εσπερίδων.
Το μήλο της Έριδας
Στο γάμο του Πηλέα και της Θέτιδας ήταν καλεσμένοι όλοι οι θεοί, εκτός από την Έριδα, που προκαλούσε διχόνοιες. Η Έριδα προσβεβλημένη, άφησε στο χώρο του γάμου ένα χρυσό μήλο (το μήλον της έριδος) το οποίο έγραφε: «προς την ομορφότερη». Το μήλο το διεκδίκησαν η Ήρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη.
Ορίστηκε κριτής ο Πάρης. Αυτός με αντάλλαγμα την ωραία Ελένη ψήφισε την Αφροδίτη. Έτσι άρχισε ο Τρωικός πόλεμος.
Ο μύθος της Αταλάντης
Η Αταλάντη είχε μεγάλες ικανότητες στο κυνήγι και στο τρέξιμο. Ήταν παρθένα και σύμφωνα με το μύθο, αν κάποιος τη νικούσε σε αγώνα δρόμου, θα την έπαιρνε γυναίκα του. Πολλοί αγωνίστηκαν μαζί της αλλά αυτή τους νικούσε και τους σκότωνε.
Ο Ιππομένης την νίκησε με τέχνασμα που του υπέδειξε η θεά Αφροδίτη. Του χάρισε η θεά τρία χρυσά μήλα από τον Κήπο των Εσπερίδων. Κάθε φορά που η Αταλάντη επρόκειτο να τον προσπεράσει, ο Ιππομένης έριχνε πίσω του από ένα χρυσό μήλο. Αυτό αποσπούσε την προσοχή της και την καθυστερούσε.
Οι δύο νέοι συνευρέθηκαν μέσα σε ναό της θεάς Ρέας-Κυβέλης, για αυτό τιμωρήθηκαν και μεταμορφωθήκαν σε λιοντάρια.
Το Μήλο της Εύας
Ο Αδάμ και η Εύα ζούσαν στον Παράδεισο με τον όρο να μη δοκιμάσουν τον καρπό από το « δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού». Ο Διάβολος όμως μεταμορφωμένος σε φίδι τους παρέσυρε στην παρακοή. Έτσι διώχτηκαν από τον Παράδεισο.
Το μήλο του Αδάμ
Λέγεται ότι όταν ο Αδάμ δοκίμασε το μήλο που του έδωσε η Εύα, το μήλο του στάθηκε στο λαιμό. Έτσι δικαιολογείται το εξόγκωμα που υπάρχει μπροστά στο λαιμό του κάθε ανθρώπου.
Το χρυσό μήλο της Κασσιανής
Ο αυτοκράτορας Θεόφιλος (829-842) συγκέντρωσε τις πιο επιφανείς πριγκίπισσες για να επιλέξει σύζυγο. Σ’ αυτή που θα επέλεγε θα έδινε ένα χρυσό μήλο. Ο Θεόφιλος θαμπωμένος από την Κασσιανή την πλησίασε και της είπε: «από τη γυναίκα ήρθαν στον κόσμο τα κακά», αναφερόμενος στην Εύα.
Η Κασσιανή ετοιμόλογη απάντησε: «Από τη γυναίκα προήρθαν στον κόσμο τα καλά», αναφερόμενη στην Παναγία. Αυτή η έξυπνη απάντηση έκανε το Θεόφιλο να διαλέξει τη Θεοδώρα.
Στα δημοτικά τραγούδια συχνά γίνεται λόγος για το «μήλο μου κόκκινο», με το οποίο παρομοιάζεται η κοπέλα του νέου, και για το μήλο που θέλει να στείλει η πονεμένη μάνα στον ξενιτεμένο της γιο, αλλά επειδή είναι πολύ μακριά, θα σαπίσει.
Ερμηνεία των ιστοριών
Ο τρόπος με τον οποίο η μηλιά πήρε το όνομά της δηλώνει κάποια συμφορά.
Στον κήπο των Εσπερίδων, όπου υπήρχαν τα χρυσά μήλα, όποιος έμπαινε πέθαινε.
Το μήλο της Εύας έγινε η αιτία πολλών συμφορών.
Ο μήλο του αυτοκράτορα Θεόφιλου υπήρξε αιτία στενοχώριας.
Το μήλο αντιπροσώπευε τον «απαγορευμένο καρπό» από τον 12ο αιώνα. Κυριότερος λόγος ίσως είναι η λατινική λέξη «malus» που σημαίνει και κακό και μήλο. Άρα το μήλο μπορεί να είναι ωραίο και νόστιμο, είναι όμως και αμαρτωλό.
Η ιστορία του Πάρη που έδωσε το χρυσό μήλο στην πιο όμορφη Θεά, δηλώνει ότι το φρούτο αυτό ήδη αντιπροσώπευε τον πειρασμό. Εδώ προσθέτουμε και την ερωτική αντίληψη ότι τα μήλα αυτά του πειρασμού είναι τα στήθη της γυναίκας.
Φυσικά δεν μπορούμε να το επικαλούμαστε ως αφορμή για τις αμαρτίες μας, γιατί καθένας έχει ευθύνη για τις πράξεις του.
Το Μήλο του Νεύτωνα
Ένα ανοιξιάτικο απόγευμα του 1666, όταν ο Νεύτωνας είχε αποσυρθεί στο πατρικό κτήμα του, συνέβη η πιο διάσημη πτώση φρούτου στην ανθρώπινη ιστορία. Έπεσε ένα μήλο και του δημιουργήθηκε η απορία γιατί το μήλο πέφτει προς το κέντρο της Γης; Γιατί δεν πάει προς τα πάνω; Προφανώς η Γη το έλκει. Ο Νεύτωνας συμπέρανε την ύπαρξη της βαρύτητας.
Οι ωφέλειες
Πέραν τούτων οι ωφέλειες από την κατανάλωση μήλων είναι τόσες πολλές, ώστε οι μανάδες λένε: «Ένα μήλο την ημέρα, τον γιατρό τον κάνει πέρα».
Ένα μήλο έχει μόνο 50-80 θερμίδες, ενώ είναι εξαιρετικά πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και φυτικές ίνες. Χαρίζει υγιή δόντια, λαμπερή επιδερμίδα, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά τη λειτουργία του εντέρου, καταπολεμά τον καρκίνο, μειώνει τη χοληστερίνη, τον κίνδυνο για διαβήτη, τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, διατηρεί την καρδιά υγιή, βελτιώνει την όρασή και προλαμβάνει το Αλτσχάιμερ.
Οι ιστορίες μας διδάσκουν ότι τα μήλα όχι μόνο μας χορταίνουν αλλά και μας ευφραίνουν.
Χρ. Γιάννης Φουρλάνος
Δάσκαλος – Θεολόγος
