ΜΟΝΑΧΗ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΗΡΕΣ!
Μοναχή το δρόμο επήρες,
εξανάλθες μοναχή·
δεν είν’ εύκολες οι θύρες,
εάν η χρεία τες κουρταλεί.
Αλήθεια πόσες φορές δεν έχουν έρθει στα χείλη μας οι παραπάνω στίχοι τις στιγμές που βρισκόμαστε σε απόγνωση, όπως ακριβώς και η πατρίδα μας στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας!
Στίχοι γραμμένοι για μια εποχή, όπου όλα ήταν σκοτεινά, γιατί τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά!
Ας δούμε λοιπόν το ιστορικό πλαίσιο του Ύμνου. Η Ελλάδα βρίσκεται υπό μια μακραίωνη σκλαβιά, από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει. Στο διάστημα αυτό επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη. Απαξίωση στις δυνάμεις της και αναζήτηση σε ξένα στηρίγματα. Δεν είναι λάθος να λεχθεί ότι η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της.
Ο Ύμνος γράφεται κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Ο ποιητής χαιρετά την Ελευθερία, όμως η κατάσταση δεν είναι ρόδινη. Εσωτερικές διαμάχες την κλονίζουν.
Όταν οι δυνάμεις μας διασπώνται και αντιμάχεται η μια την άλλη, μοιραία έρχεται το τέλος. Τότε η μη ύπαρξη ελπίδας μας κάνει να στρέφουμε την προσοχή μας αλλού. Να χτυπάμε ξένες πόρτες, οι οποίες δεν ανοίγουν.
Δεν είναι πρώτη φορά που συνέβη αυτό. Η Κωνσταντινούπολη έτσι έπεσε. Αφού ποτέ δεν μόνιασαν οι Έλληνες της Πόλης, στράφηκαν στη Δύση για βοήθεια. Φυσικά βοήθεια ποτέ δεν ήλθε.
Ήρθαν όμως υποσχέσεις και μεγάλα λόγια. Άλλος σου έταξε βοήθεια, άλλος έκλαψε στα στήθια, αλλά ανάσαση καμιά.
Οι πόρτες δεν ανοίγουν εύκολα. Αν ανοίξουν θα υπηρετήσουν συμφέροντα, όχι το δίκαιο. Έτσι γινόταν πάντα. Έτσι έγινε με την Κωνσταντινούπολη, με το Λάμπρο Κατσώνη, τα Ορλωφικά.
Έτσι θα γίνει αργότερα με τη Μικρά Ασία, τον Πόντο, με …. Όλοι συμπόνεσαν τον αγώνα των Ελλήνων, αλλά καμιά βοήθεια. Οι Έλληνες έμειναν μόνοι, χωρίς καμιά βοήθεια μπροστά στη λαίλαπα που ερχόταν. Αποτέλεσμα: Νέες εκατόμβες! Πολύ βαρύ το τίμημα, το οποίο πάντα θα πονάει!
Το ηθικό των Ελλήνων πρέπει να μείνει ψηλά. Να καταλάβουν ποια είναι η πραγματικότητα και πώς πρέπει να την αντιμετωπίσουν. Νομίζω ότι αυτό πρέπει να αντλήσουμε από αυτούς τους στίχους.
Ναι μεν οι θύρες δεν ανοίγουν, αλλά κι αν ανοίξουν δεν ανοίγουν για να βοηθήσουν. Συμφέρον λέγεται η δύναμη που τις ανοίγει.
Πολύ εύστοχα ο μεγάλος Επτανήσιος ποιητής Ανδρέας Κάλβος γράφει:
Της θαλάσσης καλύτερα
φουσκωμένα τα κύματα
να πνίξουν την πατρίδα μου
ωσάν απελπισμένην
έρημον βάρκαν.
…….
καλύτερα, καλύτερα
διασκορπισμένοι οι Έλληνες
να τρέχωσι τον κόσμον
με εξαπλωμένην χείρα
ψωμοζητούντες
ΠΑΡΑ ΠΡΟΣΤΑΤΑΣ ΝΑΧΩΜΕΝ.
Δεν γράφηκαν τυχαία αυτοί οι στίχοι. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που αποδεικνύουν την αλήθειά τους. Κάθε φορά που έρχεται βοήθεια, ακολουθούν ανταλλάγματα. Θα αναφέρουμε απλά τα Ορλωφικά και το κίνημα του Λάμπρου Κατσώνη. Μόλις η Μεγάλη Αικατερίνη πετύχαινε αυτό που ήθελε, εγκατέλειπε τους Έλληνες στην τύχη τους. Ακολουθούσαν σφαγές και γενικά βαρύ το τίμημα.
Ο Σολωμός βλέπει και πώς ακριβώς έχει η κατάσταση κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επανάστασης:
Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει
κάθε τέκνο σου με ορμή,
που ακατάπαυστα γυρεύει
ή τη νίκη ή τη θανή.
Αντιπαλεύει λοιπόν κάθε τέκνο με ορμή. Αυτό γίνεται κάθε φορά που υπάρχει ομόνοια, ομοψυχία και λείπει κάθε είδους διχασμός και διχόνοια. Όπως δηλαδή λέει πιο κάτω ο ποιητής:
Μην ειπούν στο στοχασμό τους
τα ξένα έθνη αληθινά:
«Εὰν μισούνται ανάμεσά τους
δεν τους πρέπει ελευθεριά».
Χρ. Γιάννης Φουρλάνος
Δάσκαλος – Θεολόγος
